Faalangst, te lang in je comfortzone blijven, streng voor jezelf zijn, steeds vanuit oude gebeurtenissen reageren. Goed en fout lijkt soms handig, maar meestal is dat het niet.
Goed en fout komt in vele vormen. Je hebt de letterlijke ‘dat is goed en dat is fout', maar bijvoorbeeld ook ‘dat mag niet’ en ‘dat mag wel’. ‘Dat is niet ok’, ‘dat doe je toch niet’, 'Zo doe je dat!’ en ‘ik vind dat hij een goed punt heeft’ zijn allemaal oordelen met goed of fout in de kern.
En dat zegt het eigenlijk al. Goed of fout is altijd een oordeel, zelfs als je gelijkt hebt.
Goed en fout is iets wat we leren, zo weten we of we voldoen aan verwachtingen. Als je ze op die manier bekijkt dan kunnen ze best handig zijn, toch?
Nu is er een beetje een probleem als het gaat om goed en fout. Goed en fout geeft in je brein stevige kaders. Die, ondanks dat ze heel veilig en comfortabel kunnen voelen, af doen aan het ontdekken en leren van nieuwe dingen. En bijvoorbeeld ook uit ADHD patronen breken.
Ik zal je een voorbeeld geven: Stel je bent een kind en zet de gebruikte kopjes wel op het aanrecht, maar niet in de vaatwasser. Wat zegt je ouder dan? Als je ouder zegt dat je het goed gedaan hebt, zal je het de volgende keer waarschijnlijk weer zo doen. Je weet nu, het is goed en geaccepteerd wanneer ik de gebruikte kopjes op het aanrecht zet.
Als je ouder zegt dat je het niet goed hebt gedaan, dan is de eerste reactie om het de volgende keer niet meer te doen. Beter de kopjes laten staan, dan dat je het fout doet, toch?
In beide gevallen is er nu niets nieuws geleerd.
Goed en fout kun je ook wel zien als Zwart wit denken. Het wordt veel gebruikt in de politiek om men het gevoel te geven dat ze hetzelfde vinden. Als iedereen iets goed vind dan zijn we eensgezind en heeft het volk gesproken! Alleen de hoe, wat ,waar, wanneer en waartoe blijven dan vaak uit. Dat zijn nuances en bij zwart wit denken is er geen ruimte voor nuance. Dat zou namelijk betekenen dat er wat van wit toch ook wel handig is bij het zwarte. En dat vind je brein niet leuk. Die categoriseert het liefst alles. Hoe meer we kunnen generaliseren, hoe minder we hoeven na te denken. Heel economisch voor het brein.
En dit is dus precies wat er bij zwart wit denken gebeurd. Er is dan geen ruimte meer voor de andere kant. We luisteren niet alleen niet meer naar elkaar. Maar ook niet meer naar onszelf. Het tegendeel kan nog zo voor je neus gepresenteerd worden, wij houden voet bij stuk. Daarom is het zo moeilijk om de andere kant van het verhaal te zien en te snappen. Maar tegelijkertijd is het zo helpend. We creëren voor onszelf allerlei gedachten om zoveel mogelijk in de afgekaderde vakken te blijven, in de hoop dat we goed genoeg zijn. En de meeste van die gedachten zijn vormen van goed en fout.
Stel je voor dat je steeds denkt: ‘ik moet het goed doen’ of ‘ik mag het niet fout doen’
Er gaat een hoop energie in zo'n gedachte zitten en het is nooit helemaal goed en nooit helemaal fout. Je brein denkt, ‘ja hallo, dit kost veel te veel energie, Ik ga het wel uit de weg’.
Of als je dan iets niet helemaal goed doet en je dan steeds boos blijft op jezelf. Om vervolgens al boos op jezelf te worden voordat je zo’n taak gaat doen. Je zit dan vast in de fout-gedachten.
Goed en fout wordt ons meestal aangeleerd. Je ouders, vrienden, omgeving, leraren. Zij zijn als kind jouw bewuste brein. Want als kind heb je de mogelijkheid om zelfstandig te reflecteren nog niet op dat niveau. Daarom pakken we het bijna moeiteloos over en gebruiken we oordelen, zwart wit denken en goed en fout te pas en te onpas zonder na te denken. Goed en fout gedachten zijn dan oude gedachten, het is nooit in het nu.
Goed en fout is een concept, een bedenksel. Net als alles wat doen, creeeren en zeggen. Iemand of iemanden hebben ooit een eerste idee gekregen over goed en fout. Wat door is gesijpeld door de maatschappij. En soms…tja…soms kan het helpen, en soms kan het je leven flink negatief beinvloeden.
Het kan anders. Ik wil het anders, in elk geval voor mezelf. Ik zie geen nut in het hanteren van goed en fout. Het beperkt en belemmert mij alleen maar. En als ik zo kijk naar mijn clienten dan zie ik vaak een hoop aangeleerde goed en fout, met tegelijk een behoefte aan een stuk verlichting. Geen goed en fout betekent een hoop rust en acceptatie. Minder vergelijken en veel meer ontspanning en berusting. Ruimte dus. Ruimte voor iets nieuws, iets dat wel helpt.
Ik ben zelf zon 13 jaar geleden begonnen met het installeren van nieuwe gedachtepatronen en dit was voor mij een van de meest betekenende. Ik raakte mij bewust dat alles wat wij doen slechts een concept is. Er is geen goed en fout. Emoties zijn niet negatief of positief. Gedachtes en gedragingen van anderen ook niet. Ik ben goed en fout helemaal gaan vervangen door ‘is het helpend?'of 'handig? '
In het begin was het even wennen, maar wat een vrijheid geeft dit. En ik gebruik het in bijna alles.
De vraag ‘is dit helpend’ of ‘wat is handig?’ zorgt ervoor dat ik bewust nadenk. Niet reageer vanuit het aangeleerde, maar vanuit het nu. Ik kan makkelijker connecten met anderen die geen oordeel voelen van mij. Ik blijf automatisch in het grijs ipv het zwart-witte. En dat maakt mij veerkrachtig en daadkrachtig. Simpelweg door te denken in ‘helpend’ ipv goed en fout. Soms heb ik nog weleens zon starre gedachte. 'is het handig?', is dan de vraag.
Probeer het maar eens! Ik ben benieuwd wat het jou oplevert.
Is denken in goed en fout dan fout? Vraag jezelf eens af; helpt het?
Veel puzzelplezier!
תגובות